Hors Satan

Voor een publiek dat het prettig vindt om uitgedaagd te worden

Het waait in het Noord-Franse duinlandschap. Het geluid van de wind, de briesende klanken vormen een personage op zich, een personage dat binnendringt in je gehoor. Een man loopt door het woeste landschap, hij zakt door zijn knieën en bidt. Dan loopt hij verder. Wie is hij? Geruis van bladeren.

Iedere ochtend klopt hij op een deur. Een jonge vrouw doet open en geeft hem twee boterhammen, soms neemt ze zijn was aan of overhandigt hem de schone was. De vrouw lijkt naar hem te verlangen, vraagt of hij haar wil kussen. Hij prefereert een kameraadschap, met haar kan hij door de natuur struinen. Duinen, bossen, uitgestrekte open vlaktes, maar ook struikgewas waar hij zich kan verstoppen, moeras en vennen. Hors Satan trekt je op een dwingende wijze de natuur in. De film plaatst de kijker in stille beelden, stillevens van de natuur.

Samen bidden

De man en de jonge vrouw knielen, ze bidden samen. Zonnestralen schijnen over een weilandachtig gebied. De vrouw legt een hand op zijn schouder. Haar gezicht vult het beeld. De strakblauwe lucht, een witte duinpan houdt haar staande. Over de compositie is nagedacht.

De contouren van haar lippen vallen op, een Aziatische blik, een punkachtig kapsel, een strakke kaaklijn. Haar gezicht heeft een zekere asymmetrie; ze zou op een foto van Erwin Olaf niet misstaan.

Irritatie

Algauw valt er een eerste dode. Langzaam wordt duidelijk waarom deze man moest sterven. Als kijker moet je daar moeite voor doen. Dat irriteert. Daarover zegt de regisseur Bruno Dumont in een interview (Contact film): “Als een film alles toont, alles uitlegt, alle ins en outs beschrijft, raakt hij zijn vaart kwijt en wordt hij aanzienlijk zwaarder.”

Weer vult het gezicht van de jonge vrouw het beeld. Als kijker zoek je naar een uitdrukking, maar die is er niet of nauwelijks. Het wordt je niet gegund om voor iemand ook maar enig sympathie op te brengen. “Ik heb vertrouwen in de retrospectieve vermogens van de toeschouwers,” is het antwoord van Dumont.

Gefrustreerd

Soms wordt het blazen van de wind naar de achtergrond verdreven en hoor je het ademen van een van de hoofdpersonages. Een andere man wordt heftig in elkaar geslagen. Waarom?

Je zou de zaal uit willen lopen. Boos en gefrustreerd, omdat de film je in de steek laat. Er zijn te weinig aanknopingspunten, er is geen muziek die je op sleeptouw neemt, nauwelijks een dialoog waar je wijs uit wordt. Geen personage waar je je mee kunt identificeren. Is de man het kwaad, of is de jonge vrouw de aanstichtster van alle gebeurtenissen?

Blijf

Blijf toch maar zitten. Een dag later blijkt de film meer op te roepen dan je had gedacht. “Ik ben absoluut geen filmmaker met een boodschap,” zegt Dumont. “Bij mij gaat het om het gevoel, het gevoel dat landschappen, fysieke personages en geluiden oproepen.”